fbpx Skip to main content
search
0
Blog

Wat is een depressie en wat kun je er aan doen?

By 26 september 2017april 5th, 2022No Comments

Wat is een depressie en wat kun je er aan doen?

Depressies en mentale ziekten zijn een moeilijk onderwerp.  Naar aanleiding van onze podcast met Dick Swaab (waarin we uitgebreid over het onderwerp spreken) wilde ik meer weten over depressies.

We krijgen vaak mail van Eindbazen luisteraars die ons vragen stellen over het gebruik van Ayahuasca als remedie tegen depressies. Bij NootroFit krijgen we vaak vragen of supplementen in combinatie met anti-depresiva kunnen worden gebruikt.  Persoonlijk heb ik naasten van dichtbij zien worstelen met een depressie en ze zien overwinnen. Het is vreemd om iemand volledig te zien veranderen in hun persoonlijkheid en beschikbare energie.

Voor ons reden genoeg om alle kennis die we inmiddels hebben verzameld over dit moeilijke onderwerp eens op een rijtje te zetten.

Een depressie is een van de zwaarste periodes die je kunt hebben in je leven. Een sterke vorm van neerslachtigheid maakt zich van je meester. Je slaapt meer dan 10 uur per dag, maar je hebt toch nergens energie voor. Je vrienden en familieleden nemen steeds wat meer afstand omdat ze merken dat je vaak prikkelbaar bent. In het ergste geval ‘hoeft het niet meer langer zo’ en denk je na over een einde. Je bent depressief.

Een depressie is een stemmingsstoornis. Als er sprake is van een depressie, dan is iemand in ieder geval lange tijd somber (minstens twee weken volgens de meeste definities) is er sprake van verminderde interesse en plezier[1]. Een voorbeeld hiervan is een fanatieke wandelaar die alleen nog maar functionele wandelingen maakt, zoals bijvoorbeeld naar de supermarkt of de kapper. Volgens het DSM-IV systeem, de gold standard onder de psychiaters, zijn er nog zeven andere mogelijke symptomen. Deze variëren van gewichtstoename of –verlies tot slaapklachten (te veel of juist te weinig) en vermoeidheid. Ook zelfmoordgedachten kunnen een symptoom zijn van een depressie.

Naast de mentale klachten merk je ook vaak fysiek dat je een depressie hebt. Pijntjes die je al had, met name rugpijn, wordt vaak erger. Hoofdpijn komt vaak voor, even als pijn aan de spieren en gewrichten (ook pijn op de borst). Als laatste laat een depressie je spijsverteringsstelsel vaak niet ongemoeid. De kans is groot dat je last hebt van verstoppingen of juist van diarree.

Verdrietig of een depressie?

Niet ieder gevoel van neerslachtigheid is dus een depressie. Je hoort nog wel eens als je op het station staat iemand zeggen. ‘De trein heeft alweer vertraging. Daar word ik toch zo depressief van!’. Ik denk dan bij mezelf ‘Nee, gast, je wordt er verdrietig van’. Verder zijn er verschillende soorten depressies[2]. Als je lijdt aan een manisch-depressieve stoornis dan wisselen periode van enorme blijheid en overmoedigheid zich af met depressies. Daarnaast zijn er depressies die milder zijn, maar die erg lang kunnen duren, de zogeheten dysthyme depressie.

Hoe wordt een depressie veroorzaakt?

Omdat er heel veel verschillende soorten depressies zijn, is niet duidelijk waardoor depressies precies worden veroorzaakt. De hoofdoorzaak van de neerslachtigheid lijkt te liggen in een onbalans van neurotransmitters zoals GABA, dopamine, serotonine, enzovoort [3]. De achterliggende oorzaken achter deze onbalans is dan vaak weer onduidelijk. Er zijn veel verschillende oorzaken, waarvan er soms meerdere tegelijkertijd een rol spelen.

Hormonale disbalansen: Schommelingen in je hormoonspiegel zijn waarschijnlijk in de meeste gevallen de oorzaak van depressies. Het meest bekende voorbeeld is een post-partumdepressie, waarbij vrouwen die bevallen zijn erg depressief worden. Oestrogenen, een van de vrouwelijke geslachtshormonen, hebben invloed op het ontstaan van depressies[4]. Bij mannen zijn lage testosteronwaarden soms een oorzaak van depressies[5].

Verstoringen in het dag- en nachtritme: Een bekend uitvloeisel hiervan is de winterdip. Een winterdip ontstaat doordat je te weinig licht ziet in het najaar of de winter. Hierdoor raakt de biologische klok van slag. Ook een gebrek aan slaap door nachtdiensten kan tot depressies leiden. [6]

Negatieve gebeurtenissen: Negatieve gebeurtenissen kunnen een oorzaak zijn van een depressie. Denk hierbij aan zaken als overlijden van het dierbare, ontslag of jeugdtrauma’s [7]. Het kan moeilijk zijn om dergelijke gebeurtenissen te verwerken, en daarom kunnen deze gebeurtenissen zelfs jaren later alsnog hun tol eisen.

Alcohol of drugsgebruik: Zowel alcohol als drugs hebben een grote invloed op je hersenen, en ook op de gedeelten die je gemoed reguleren. Met name cocaïne is berucht omdat het ernstige depressies veroorzaakt[8].

Stress: Negatieve spanning, bijvoorbeeld als gevolg van drukte op het werk, kan stress veroorzaken. Dit komt waarschijnlijk omdat het stresshormoon cortisol rechtstreeks inwerkt op andere hormonen, zoals bijvoorbeeld testosteron. Als stress een rol speelt in het ontstaan van depressie, dan is het wel van belang om te weten dat dit vaak te maken heeft met bepaalde karaktereigenschappen[9]. Als je overmatig betrokken of perfectionistisch bent is de kans op problemen groter.

Erfelijkheid: Mogelijk speelt ook je DNA een rol, als je ouders een depressie hebben gehad is de kans groter dat jij hier ook vatbaar voor bent[10].

Voeding: Uit onderzoek is gebleken dat veel mensen die een depressie aan het ontwikkelen zijn, ongezond eten [11]. Ze hebben weinig eetlust, slaan maaltijden over en eten voornamelijk suikerrijke producten. Als gevolg van deze combinatie van factoren worden veel voedingsmiddelen overgeslagen die juist een depressie kunnen voorkomen.

Hoewel er veel verschillende oorzaken zijn voor depressies, zijn er ook depressies waarvan de oorzaak niet te achterhalen is. Dit kan vervelend zijn, omdat je vaak graag wilt weten waarom je depressief bent.

Wat kun je doen bij een depressie

Juist omdat de oorzaak van een depressie heel onduidelijk is, is er veel dat je kunt proberen om een depressie te stoppen. Een combinatie van meerdere ingrepen kan helpen om een depressie aan te pakken. Het voordeel aan de meeste methoden is dat er geen enkele negatieve bijwerking aan zit.

Heb je het vermoeden dat je een depressie hebt? Neem contact op je huisarts om er over te praten. Dit is voor veel mensen een eerste stap naar de juiste behandeling.

Medicijnen

Een van de meest gangbare routes om van je depressie af te komen is met medicatie. Deze medicatie, waarvan Prozac (werkzame stof Fluoxetine) het bekendste voorbeeld is, krijg je niet zo maar. Dergelijke medicatie is alleen verkrijgbaar op recept van een arts.

Er zijn veel bijwerkingen verbonden aan het gebruik van antidepressiva, met name maagdarmklachten, hoofdpijn en sufheid[12]. Ook kan het een paar weken duren voordat Fluoxetine zijn werk doet. Toch zijn medicijnen met Fluoxetine erg waardevol en helpen ze veel mensen bij het bestrijden van een depressie[13]. Als je denkt dat antidepressiva jou kunnen helpen bij het overwinnen van je depressie, neem dan contact op met je huisarts, psycholoog of psychiater.

Lichaamsbeweging en sport

Een middel met louter positieve bijwerkingen is sport. Uit onderzoek is gebleken dat sport net zo effectief kan zijn als therapie met een psycholoog of als medicatie[14]. Mogelijk heeft dit te maken met de invloed van sport op de hormoonspiegel. Eerder bespraken we al het feit dat lage testosteronniveaus een oorzaak kunnen zijn van een depressie. Een van de positieve effecten van krachttraining is dat het helpt om de testosteronwaarden te verhogen. Het kan natuurlijk ook zijn dat sporten het cortisolniveau naar beneden brengt, en op die manier helpt om de depressie tegen te gaan.

Zeker als je van nature niet sportief bent, kan het een zware opgave zijn om te gaan sporten. Een troost is dat in principe iedere vorm van lichaamsbeweging bijdraagt. Ook een wandelingetje van een halfuur kan al wonderen doen.  Maar als je je klachten echt wilt verminderen, dan werken wat zwaardere (maar ook weer niet te zware) trainingen beter[15].

Voeding

Nee, er zijn helaas geen superfoods die je kunt eten waar je in een keer blij van wordt. In een uitgebreide studie naar de relatie tussen voeding en depressie zijn wel een aantal stoffen aangewezen die helpen[16]. Met name Omega-3 vetzuren EHA en DPA zijn erg effectief. Deze vetzuren zitten met name in vis, maar je kunt ook krillolie of vergelijkbare supplementen kopen.

Andere voedingsstoffen die een positieve bijdrage kunnen leveren zijn B-vitaminen, foliumzuur en kalk. Aangezien vrouwen een grotere kans hebben op depressie dan mannen, wordt er van uitgegaan dat ook een gebrek aan ijzer een oorzaak kan zijn een depressie.

De natuur als hulpmiddel

Cijfers over het aantal mensen met depressies in de oertijd zijn er niet, maar de kans is aanwezig dat er toen een stuk minder mensen met depressies waren dan nu. Uit Amerikaans onderzoek is gebleken dat het aanleggen van openbaar groen een van de meest effectieve strategieën is om depressies te voorkomen[17]. Mensen in groene buurten ervaren minder stress en angst en hebben minder last van symptomen van depressie.

Er zijn heel veel redenen te verzinnen waarom groen helpt om depressies te voorkomen. Er is minder vervuiling, mensen gaan eerder naar buiten en de mentale belasting van mensen is lager. Ook ziekenhuispatiënten genezen beter als er veel groen is in het ziekenhuis[18]. Ook therapieën met dieren worden steeds meer onderzocht, dit nadat is gebleken dat mensen met huisdieren minder vatbaar zijn voor depressies[19].

Mindfulness

Mindfulness kan het best omschreven worden als ‘met je gedachten in het hier en nu zijn’ . Je denkt hierbij op een niet-beoordelende manier na over wat je ziet, merkt en voelt. Dit klinkt voor velen wellicht wat zweverig, maar de denkwijze die bij mindfulness komt kijken helpt tegen angststoornissen en depressies [20].  Mindfulness geeft je beter inzicht in je eigen waarden en vergroot je zelfbewustzijn. Er zijn veel theorieën over hoe dit precies werkt, maar er wordt gesuggereerd dat mindfulness een fysieke invloed heeft op je hartslag, je ademhaling en op de werking van je brein[21].

Selfauthoring

Schrijven kan erg heilzaam als je een depressie hebt. In dit document worden de positieve effecten van schrijven uitgebreid beschreven. Selfauthoring is een benadering die gebaseerd is op deze heilzame effecten. Met deze benadering wordt je gedwongen om zogezegd in de dieptes van je eigen ziel te kijken.

Afhankelijk van je situatie kun je kiezen voor een van de drie schrijfopdrachten. Kies je voor het verleden, dan beschrijf je je leven tot nu toe. Deze benadering is vooral heilzaam als je een traumatische gebeurtenis hebt gehad. Richt je je op het heden, dan beschrijf je je karakter aan de hand van een aantal kenmerken. Wil je doelen stellen voor de toekomst, dan kun je ook kiezen om je eigen situatie over drie tot vijf jaar te beschrijven. Uiteraard kun je er ook voor kiezen om alle drie de schrijfopdrachten te doen.

Entheogenics

Het woord entheogenics komt uit het Grieks en betekent vrij vertaald ‘het goddelijke losmaken in je zelf. Entheogenics zijn geestverruimende bestanddelen. Van sommige geestverruimende bestanddelen is bekend dat ze je kunnen helpen om inzicht te geven in het diepste van je ziel. In deze podcast hoor je bijvoorbeeld hoe onze eigen Wiggert een inkijkje kreeg in zijn persoonlijkheid toen hij voor de eerste keer ayahuasca probeerde.

Een ander voorbeeld is het onderzoek dat wordt gedaan naar de paddenstoel Psilocybine. Deze paddenstoel heeft een soortgelijke werking als ayahuasca en wordt gebruikt als onderdeel van een ceremonie met een sjamaan die een bepaald dans- en zangritueel aanvoert. Er wordt momenteel veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om Psilocybine te gebruiken als ‘echt’ medicijn tegen depressie[22]. De hallucinaties die je krijgt bij het gebruik van Psilocybine kunnen je karakter ten goede veranderen, terwijl je tegelijkertijd voordeel ondervindt van de serotonine in de paddenstoel.

Kies je ervoor om entheogenics te gebruiken, zorg er dan voor dat je dit alleen doet onder begeleiding van een ervaren persoon (bijvoorbeeld een sjamaan bij ayahuasca). Als je depressief bent kan verkeerd gebruik de klachten verergeren.

Supplementatie

Supplementen kunnen een belangrijke rol spelen bij het herstellen van de mentale en fysieke balans. Een van de meest veelbelovende supplementen is de stof 5-htp[23]. Deze stof is een van de voorlopers van serotonine. Een van de supplementen die 5-htp bevat is Onnit New Mood. Dit supplement bevat ook L-tryptofaan, dat niet alleen bijdraagt aan een betere gemoedstoestand, maar helpt ook bij het vasthouden van een normaal slaappatroon.

Andere stoffen die goed zijn voor de gemoedstoestand zijn magnesium, de eerder genoemde B-vitaminen en vitamine C.

Critici beweren dat het gebruik van supplementen eigenlijk alleen maar symptoombestrijding is. Je lost het onderliggende probleem niet op. Deze kritiek gaat niet op omdat je juist door het gebruik van supplementen je snel beter kunt gaan voelen. Hierdoor kun je makkelijk in een positieve spiraal terecht komen, waardoor de symptomen van de depressie vervolgens minder worden.

Wat kun jij doen tegen een depressie?

Er zijn veel verschillende soorten stappen die je kunt ondernemen tegen een depressie. In de meeste gevallen volstaat een van de bovenstaande oplossingen niet en zijn er meerdere verschillende acties noodzakelijk voor een goed resultaat. Welke stappen voor jou het beste helpen hebben te maken met a) je persoonlijkheid en b) de oorzaken van je depressie.

Wordt je depressie bijvoorbeeld veroorzaakt door vervelende privégebeurtenissen, dan kan een combinatie van self-authoring gericht op het verleden en psilocybine positief werken. In het geval dat de oorzaak ligt in de hormoonbalans, dan is training waarschijnlijk het beste dat je kunt doen.

Onderschat niet dat het heel moeilijk kan zijn als je depressief bent om actie te ondernemen tegen deze depressie. De hulp inschakelen van iemand die je vertrouwt (of dat nu een goede vriend is, je partner, of een coach) is een goede manier om ervoor te zorgen dat je over het dode punt heen geholpen wordt.

Bronnen

[1] https://www.depressie.nl/depressie/depressie-symptomen

[2] http://www.depressievereniging.nl/depressie/soorten-depressie/

[3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2950973/

[4] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15799605

[5] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3181966/

[6] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3181966/

[7] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25572915

[8] http://www.medicaldaily.com/your-brain-cocaine-dopamine-buildup-excites-brains-reward-center-what-price-270489

[9] http://www.depressievereniging.nl/depressie/oorzaken-depressies/

[10] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3077049/

[11] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2738337/

[12] http://www.apotheek.nl/medicijnen/fluoxetine?product=prozac#wat-zijn-mogelijke-bijwerkingen

[13] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC356924/

[14] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24026850

[15] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3674785/

[16] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2738337/

[17] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3987044/

[18] https://www.researchgate.net/publication/252307449_Health_Benefits_of_Gardens_in_Hospitals

[19] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3959016/

[20] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2848393/

[21] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5023750/

[22] http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2215036616300657

[23] http://www.umm.edu/health/medical/altmed/supplement/5hydroxytryptophan-5htp